6 Şubat öncesi ve sonrası hangi yanlışlar yapıldı? Buğra Gökce kalem kalem yazdı

Türkiye 6 Şubat sabahı ülke tarihinin en büyük felaketini yaşadı. Gece saat 04,17 ve saat 13.24 sularında 7.8 ve 7.5 büyüklüğündeki depremler sonucu 11 ilde toplam 53 bin 537 kişi yaşamını yitirdi.

Deprem öncesi alınmayan önlemler, yapılan iskan afları, deprem sonrası gelen geç müdahale, TSK’nın sahaya çıkmaması gibi eksiklikler, can kaybının artmasındaki en büyük etkenlerden oldu.

İstanbul Planlama Ajansı Başkanı Buğra Gökce, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, 6 Şubat felaketinin yıl dönümünde deprem öncesi ve sonrasındaki ihmallere değindi.

Gökce, paylaşımında şunları belirtti:

“6 Şubat Günü, 11 ilimizde yaşayan 13 milyon vatandaşımızın etkilendiği, 500 binden fazla konutun yıkıldığı ve 50 binden fazla canımızı kaybettiğimiz büyük bir felaketi yaşadık.

SESİMİ DUYAN VAR MI? 17 Ağustos’ta depremin yerle bir ettiği bölgelerde bu cümle yankılandı. 6 Şubat’ta ise 17 Ağustos Depremi’nin o acılı sorusu yerini korkunç bir yardım feryadına bıraktı: BİZİ KURTARACAK YOK MU?

– Nasıl oldu da 24 koca yılda afete hazırlıkta , koordinasyonda geriye gittik, güvenli korunma ve barınma hakkından olduk?

– Merkezi yönetimin yanlış kararları, bilimsel uyarıların dikkate alınmaması, AFAD’ın böylesi bir deprem için hazırlıksız ve tecrübesiz olması, TSK’nın sahaya çıkmaması, sosyal medyanın susturulması.. En önemli neden ise yanlış bütçe kararları, plansız konut politikaları.

NE OLABİLİRDİ?

– Yasal düzenlemelerle, depreme dayanıklı binalarla, yenilemeyle, dönüşümle, depremde arama kurtarma ekipleri yetiştirerek, finans bularak ve doğru kullanarak, akılcı ve bilimsel tariflerle yaşadığımız ülkeyi halkımız için daha güvenli hale getirebilirdik.

PEKİ NEREDE YANLIŞ YAPILDI?

– 1999 Marmara Depremleri sonrasında, 45 kanun ve 11 yönetmelik çıkarıldı. Devlet planlama Teşkilatı kapatıldı. Devletin aklı plansız kaldı. TOKİ’nin Hakları genişletildi.

– Peki halkın parası ve bütçesiyle sosyal konut yapılsaydı ne olurdu? Kaynaklar etkin, doğru, verimli ve halkın yararına kullanılsaydı tablo nasıl değişirdi?

– Kur Korumalı Mevduat garabetiyle 48 milyar dolar milletten alındı, bir avuç zümreye verildi. Bu parayla 761 bin 904 konut üretilebilirdi.

– Deprem Vergilerimiz Bakanın açıkladığı gibi duble yollara gitmeseydi 24 yılda Toplanan 39 milyar dolar ile 619 bin 47 sosyal konut üretilirdi.

– 2024 Merkezi bütçenin faizi giderleri için harcanan para 1 trilyon 254 milyar TL oldu. Ülke kötü yönetilip faiz bu maliyeti bu kadar yükseltilmese, bu parayla 568 bin 707 sosyal konut yapılabilirdi.

– 2019 – 2022 arasında Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Kamu Özel İş birliği Projeleri Bütçesi 220 milyar TL oldu. Geçiş garantili yollara yani geçmediğimiz yol köprü tünellere Hazine tarafından ödenen parayla 99 bin 773 konut üretilebilirdi.

– İmar Barışı adı verilen İmar Affı ile toplanan 5,2 milyar Dolar Kanun’un gerekçesinde belirtildiği üzere deprem risklerini azaltmak için kullanılsaydı 82 bin 539 konut yapılabilirdi.

– İstanbulda 25 yıl boyunca 140 alanda rant operasyonları yapılmasaydı, üretilen 85 milyar dolar rantla halkımıza 1 milyon 349 bin 206 konut sunulabilirdi.

– Toplamda harcanan bu büyük kaynaklarla 3 milyon 481 bin 179 konut üretilir, tüm Türkiye’de tüm konutlar afet güvenliğine kavuşur kimse tabutunda yaşamak zorunda kalmazdı!

– Ülkemizini en önemli sorunu devletin bütçesinin nereye ve kime öncelikli harcandığıdır. Eski akıl bütçeyi ve kaynakları sadece kendi zümresine, kendi yandaşlarına ve kendi çıkarları doğrultusunda kullandı. Birileri kazandı Türkiye kaybetti.

– Yeni akıl kaynakları 86 milyon ve geleceğimiz için kullanacak. Türkiye kazanacak 86 milyon kazanacak.”

📌 6 Şubat Günü, 11 ilimizde yaşayan 13 milyon vatandaşımızın etkilendiği, 500 binden fazla konutun yıkıldığı ve 50 binden fazla canımızı kaybettiğimiz büyük bir felaketi yaşadık.

📌SESİMİ DUYAN VAR MI? 17 Ağustos’ta depremin yerle bir ettiği bölgelerde bu cümle yankılandı. 6… pic.twitter.com/a9Agfo6PRt

— Doç. Dr. Buğra Gökce (@gokcebugra) February 5, 2025