Türkiye’nin Yüksek Kamu Borçlanma Gereği ve Uluslararası Sıcak Para Akışı
Türkiye’nin yüksek kamu borcu ve aşırı faiz oranları nedeniyle uluslararası sıcak para fonlarının Türk borç senetlerine ilgisinin arttığını ve aynı zamanda Borsa’dan kaçış eğiliminin devam ettiğini belirten Dünya Gazetesi yazarı Naki Bakır, “Yabancılar yılın ilk dokuz ayında Türk kamu ve özel sektörü tarafından ihraç edilen borç senetlerini portföy yatırımı olarak alırken, Borsa’da net satış gerçekleştirdiler. Aynı dönemde yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatlarında önemli çekilmeler yaşanırken, Türk bankalarının yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımları artarak devam etti.” şeklinde yazdı.
Akım verilerine göre, son bir yılda sıcak para girişlerinin yüksek faiz ortamı ve sabit kurlar nedeniyle yabancı fonların Borsa yerine özellikle kamu kağıtlarına yoğunlaştığını belirten Bakır, “Hazine kağıtları için 17 milyar 934 milyon dolar, bankaların ihraç ettiği kağıtlar için 13 milyar 365 milyon dolar ve özel sektör tahvili alımları için 4 milyar 666 milyon dolarlık sıcak para girişi gerçekleşti. Ancak Borsa’da yabancılar 429 milyon dolar net satış yaptılar.” dedi.
Yabancıların Türkiye’deki etkinliklerine dair verilere göre, son bir yılda efektif ve mevduatlarında 3 milyar 777 milyon dolarlık çekilme yaşanırken, bankalar ve özel sektör yurt dışından 11 milyar 691 milyon dolar kısa vadeli kredi kullanırken, kısa vadeli ticari kredilerde ise 1 milyar 41 milyon dolarla net ödeme yapıldı. Toplam net sıcak para girişi, kaynağı belirsiz 26 milyar 472 milyon dolarlık çıkış düşüldüğünde 15 milyar 935 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Merkez Bankası’nın revize uluslararası yatırım pozisyonu verilerine göre, devam eden portföyün piyasa değeri eylül sonu itibarıyla 278,1 milyar dolar olarak belirlendi. Eylül sonuna kadar sıcak para stokunun 2023 sonundaki 264,3 milyar dolarlık değerinden mayıs ayındaki “carry trade” dalgasıyla artarak 283,6 milyar dolara yükseldiği ancak yılın üçüncü çeyreğinde 5,5 milyar dolar küçüldüğü görüldü.
Eylül sonu itibarıyla sıcak para stokunun en büyük bölümünü 119,1 milyar dolarlık piyasa değeri ile portföy yatırımları oluşturuyor. Bu kapsamda, 85,4 milyar dolarlık kısmı kamu ve özel sektör borç senetlerinden oluşmaktadır. Yabancıların portföy yatırımlarının 59,9 milyar doları Devlet İç Borç Senetleri (DİBS), 13,7 milyar doları bankaların borç senetleri ve 11,8 milyar doları da özel sektörün çıkardığı senetlerden oluşuyor.
Yabancıların portföy yatırımlarının bir bölümü de 33,7 milyar dolarlık hisse senetlerinden oluşmaktadır. Bu rakamın 6,1 milyar dolarlık kısmı bankalara, 27,6 milyar doları ise reel sektöre aittir. Eylül sonu itibarıyla yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları 38,4 milyar dolar, bankalardaki döviz mevduatları ise 41,8 milyar dolar olmuştur.
Aynı dönemde yabancıların bankalardan 14,2 milyar dolar ve diğer sektörlerden 2,3 milyar dolar olmak üzere toplam 16,6 milyar dolarlık kısa vadeli kredi alacağı bulunmaktadır. Ayrıca, yabancıların Türk özel sektörüne açtığı kısa vadeli ticari krediler kaynaklı alacakları eylül sonu itibarıyla 54,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sıcak para stokunu oluşturan bir diğer büyüklük ise Türkiye’nin Uluslararası Para Fonu (IMF) nezdindeki “Özel Çekme Hakkı” (SDR) ise eylül sonu itibarıyla 7,3 milyar dolar düzeyindedir.
